Bitcoin Hakkında 12 Soru ve Cevap

Her gün hakkında mutlaka bir şeyler duyduğunuz Bitcoin ile alakalı en önemli 13 soru ve cevabı paylaşıyorum. Biliyoruz diyerek geçmeyiniz, mutlaka okuyunuz.

Güncelleme: Yazıyı tümüyle gözden geçirip, baı noktaları değiştirdim ve çeşitli eklemeler yaptım. Çok fazla değişiklik olmadan güncellenmiş oldu. Umarım faydalı olur.

1- Bitcoin ve bitcoin nedir?

İlk harfi büyük yazılan Bitcoin özel bir kripto para birimi (dijital para) ve bunun altında yatan teknolojiyi ifade eder. İlk harfi küçük yazılan bitcoin ise tüm kripto para birimlerine verilen ortak nitelik isimlendirmesidir.

Güncelleme: İlerleyen zaman içinde genel olarak sanal para birimi kavramının yerini kripto para ifadesi aldı ki bunun daha doğru bir kullanım olduğunu düşünüyorum. Öte yandan bitcoin genel bir ifade olarak artık kullanılmıyor, bunun yerine altcoin ifadesi kullanılmaya başlandı. 8.12.2017

2- Kripto para birimi nedir?

Kripto para birimi gerçek para birimleri gibi merkez bankaları tarafından basılmaz veya üretilmez. Varlıkları dijital dünya üzerinde başlayan ve devam eden ve bilgisayar ağları üzerinde işlem gören, değeri genellikle küresel olarak kullanıcıları tarafından arz ve talep dengesi ile belirlenen, kayda değer bir topluluk tarafından değeri kabul görmüş ortak bir para birimidir. Bitcoin kripto para birimleri içinde en ünlü olandır. Ancak Bitcoin dışında Ethereum, Litecoin gibi sayıları 700’ü aşan (güncelleme: şu anda sayı 1.300'ü geçti) farklı kripto para birimi (altcoin) bulunmaktadır.

3- Bitcoin’i kim icat etti ve geliştirdi? Nasıl bir yapısı var?

Bitcoin ilk olarak 2008 yılında şu anda Satoshi Nakamoto olarak isimlendirilen ve gerçek kimliği belli olmayan bir kişi (veya kişiler, veya organizasyon) tarafından geliştirildi ve teknolojisi ile alakalı bir makale yayınladı. Geliştirilen bu teknolojinin alt yapısını P2P (Peer to Peer — Kişiden Kişiye) kripto para birimi olarak tanımladı ve bu ilk kripto para birimine Bitcoin adını verdi.

Bitcoin kripto para birimi tanımı olmakla birlikte aynı zamanda bir teknoloji olarak ortaya konuldu. Bitcoin altyapısında sınırlı bir emisyon hacmi (toplamda 21 milyon adet Bitcoin ürtilebilecektir), bu emisyonda yer alan Bitcoin üretiminin zamana bağlı olması, her yeni Bitcoin üretimi için önceden bilinmeyen özel bir matematiksel hesaplamanın yapılması gibi gereksinimler bulunmaktadır. Bitcoin üretimi ve Bitcoin ile alakalı yapılan işlemlerin kaydı Blockchain adı verilen temel bir teknoloji ile (bu teknolojiyi de ünlü kılan Bitcoin olmuştur) tutulmaktadır.

Blockchain teknolojisi Bitcoin ile birlikte tanındı ve farklı amaçlar için de kullanılmaktadır. Bu teknoloji merkezi bir yönetim sistemi olmadan tüm kullanıcıların ortak veriyi paylaşması ile çalışır. Sisteme eklenen her bir yeni blok bilgisi sistemdeki tüm kullanıcılar tarafından kontrol edilir ve kurallar doğrulanıyorsa bu işleme izin verilir. Aksi takdirde bu işleme izin verilmez. Kullanıcılardan birisinin elindeki veriler bozulur veya manipüle edilirse sistemin diğer noktaları bu kullanıcıyı sistem dışına iterek sistemin bütünlüğünü korumaya devam eder.

Blockchain alt yapısı ile üretilen Bitcoinler sisteme sağlıklı bir şekilde eklenir ve tüm Bitcoin transfer işlemleri yine bu sistem sayesinde kontrol edilerek gerçekleştirilir.

4- Bitcoin neden bu kadar özel?

Bitcoin merkezi olmayan kendi Blockchain ağ yapısı üzerinde işlem gördüğü için iki kişi arasındaki Bitcoin transferlerinde üçüncü bir kişiye gerek duymaz. Bu bankalar veya finans kurumları olmadan dileyen herkesin, dünyanın her yerinde, dilediği zaman hiçbir ücret ödemeden Bitcoin transferi yapmasını mümkün kılar.

Bitcoin transferlerinde komisyon ödemek mecburi değildir ancak tercihe bağlı olarak komisyon ödenerek işlemlerin daha hızlı Bitcoin Blockchain ağına kaydedilmesi sağlanabilir.

Ayrıca Bitcoin belirli bir teknoloji ile üretildiği için her saat üretilebilecek Bitcoin miktarı ve toplam olarak üretilebilecek Bitcoin miktarı bellidir. Sisteme karşılıksız (ki burada karşılık bilgisayarların işlem gücü ve harcanan zamana bağlı elektrik maliyetidir) Bitcoin eklenmesi mümkün değildir. Bu durum Bitcoin’i dünya üzerindeki hiçbir devletin kontrol edemediği, manipüle edemediği bağımsız bir ortak değer haline getirir. Bu yüzden Bitcoin özeldir.

5- İsteyen herkes Bitcoin üretebilir mi?

Bu sorunun teorik cevabı evettir. Elinde bir bilgisayar bulunan herkes ilgili yazılımı indirerek Bitcoin üretme sürecine dahil olabilir. Bu sürece genel olarak Mining (madencilik) adı ve Bitcoin çıkarma işlemine Bitcoin Mining (Bitcoin kazma) işlemi denir.

Ancak günümüzde Bitcoin çok popüler hale geldiği için büyük çoğunluğu Çin merkezli olan büyük Bitcoin Mining firmaları kurulmuş, bu firmalar on milyonlarca dolar yatırımlar büyük veri merkezleri kurmuş ve bu merkezlerde hiç kimsenin sahip olamayacağı hızda madencilik işlemi yapmaktadır. Bu sebeple bireylerin tek başına Mining işlemi yapması artık çok mantıklı veya kârlı olmaktan çıkmıştır.

6- Hani Bitcoin üretim miktarı sınırlıydı?

Evet, Bitcoin üretim miktarının belli bir zaman/miktar sınırı bulunuyor. Ayrıca her dört yılda bir birim zamanda üretilen Bitcoin miktarı yarılanıyor.

Ancak Bitcoin Madencilik şirketleri çok büyük işlemci gücü ile bu işlemi gerçekleştirdiği için Bitcoin bulma şansları tek bir bilgisayarda bunu yapan kişilere göre çok daha yüksektir. Bunu basılan 1 milyon piyango biletinin 900 bin tanesini satın alan kişiye karşı tek bir piyango bileti alan kişi gibi düşünebilirsiniz.

7- Bitcoini nerede saklayacağız?

Tüm Bitcoin kayıt ve işlem bilgileri Bitcoin Blockchain ağında tutulur. Bu ağda dileyen herkes bir Bitcoin dijital cüzdanı ile kendi dijital cüzdanını oluşturabilir. Bu cüzdan bilgisi bir Public Key (Açık Anahtar) ile ağa yazılır. Bu bilgiyi değiştirmek için cüzdanı oluşturan kişinin elinde bir Private Key (Özel Anahtar) olması gerekir. Bu işlemler için Bitcoin’in önerdiği dijital cüzdan uygulamasını kullanabileceğiniz gibi Exodus gibi yazılımları da kullanabilirsiniz.

Bir dijital cüzdan kullanırken dikkat etmeniz gereken en önemli şey güvenilir bir kaynak tarafından bu hizmetin verilmesi ve bu uygulamayı yine güvenilir temiz bir yerden temin etmiş olmanızdır. Aksi takdirde kötü amaçlı yazılımlar ve bunu kullananlar Özel Anahtarınızı eline geçirip dijital cüzdanınıza ulaşabilirler.

Bir diğer seçenek ise Bitcoin aracılık hizmeti veren sitelere üye olmaktır. Ancak bu siteler zaman zaman saldırılara karşı zayıf kalabiliyorlar. Bu noktada Bitcoin hesabınıza ait bilgiler ve Bitcoinleriniz çalınabilir.

Eğer özel bir cüzdan kullanacaksanız Özel Anahtar dosyanızı mutlaka güvenli bir yere kaydetmeniz lazım. Eğer bu bilgiyi kaybederseniz cüzdanınız üzerinde bir daha işlem yapamazsınız

8- Nasıl Bitcoin transfer edilir?

Bir önceki cevapta anlattığımız gibi bir dijital cüzdan oluşturduğunuzda 1EuVgcGCda44bYDTk1uGkBNTEr1JZPWMbe benzeri bir dijital cüzdan adresiniz olacaktır. Bu adrese dileyen herkes Bitcoin gönderebilir. Bu işlemi dileyen herkes yapabilir ve bilgisini dileyen herkes görebilir. Eğer elinizde Özel Anahtarınız varsa bu cüzdana erişerek siz de dilediğiniz bir diğer adrese Bitcoin gönderebilirsiniz.

9- Cüzdanıma ait kimlik bilgilerim nasıl tutulur?

Cevabı basit çünkü tutulmaz. Hiçbir dijital cüzdan bilgisi, siz bu kaydı sağlamadığınız takdirde, gerçek kimlik bilgisi ile eşleşmemiştir. Hiçbir cüzdan için e-posta adresi ve benzeri bilgileri girmenize gerek yok. Eğer siz cüzdan adresinizi kendi adınız ile birlikte yayınlamaz iseniz şu anda hiç kimse bu bilgiye doğrudan ulaşamaz.

Ancak bu durum bazı devletleri rahatsız ettiği için bu duruma yasal denetim getirmeyi tartışmaktadırlar. Ayrıca istihbarat organizasyonları Bitcoin adresleri ile kişilerin kimliğini eşleştiren çeşitli teknolojiler geliştirmek için çalışmaktadır.

10- Peki, Nasıl Bitcoin alabiliriz veya satabiliriz? Değeri nedir?

Bitcoin alma veya satma işlemleri için iki farklı temel yöntem bulunuyor. Bunlardan ilki bir Bitcoin Borsasına girerek belli bir komisyon karşılığında Bitcoin almak veya satmaktır.

Kripto para birimi borsaları genelde size bir dijital cüzdan oluştururlar. Eğer Borsanın güvenliğine güvenmiyorsanız Bitcoin satın alma işleminden sonra Bitcoinlerinizi kendi dijital cüzdanınıza aktarmanız gerekir. Borsaların tamamına yakını satış dışında transfer işlemleri için de belli bir miktar komisyon alırlar.

İkinci yöntem ise önceden Bitcoine sahip kişiler ile bu alışverişi yapmanız olabilir. Ancak bu noktada piyasada güvenilir kişiler ile yüz yüze bu işlemi yapmanız gerekmektedir. Aksi takdirde havale/EFT gibi yöntemleri tercih ederseniz dolandırılma ihtimaliniz her zaman vardır.

Bu tarz işlemler için LocalBitcoins gibi siteleri kullanabilirsiniz.

Bitcoin değeri çok çeşitli parametrelere göre genel ve işlem yapılan yerlere göre ufak değişiklikler gösterebilir. Bu yazı yazıldığı an itibariyle bir Bitcoin değeri 638,16 dolardı. (güncelleme şu anda 15 bin dolarlar civarında geziniyor, bu yazıyı yazdığımda 10 BTC alsaydım… ehehehe, neyse bu konuya hiç girmeyelim )))

11- Yatırım yapacağım. On binlerce dolar verip bir Bitcoin almak zorunda mıyım?

Hayır değilsiniz. Bitcoin Satoshi adı verilen kuruşa benzer bir alt birime sahiptir. Bir Bitcoin 100 milyon Satoshi’ye eşittir. Yani 10 dolar tutarında da Bitcoin alabilirsiniz. Bitcoin Satoshi hesaplamaları için bu siteyi kullanabilirsiniz.

12- Ethereum ve benzeri Kripto para birimlerinin Bitcoin ve Blockchain ile alakası nedir?

Ethereum ve diğer kripto para birimlerinin doğrudan Bitcoin ile bir alakası yoktur. Bu para birimleri de kendi Blockchain ağlarına sahip benzer ortak ve farklı özellikleri olan kripto para birimleridir. Bir Ethereum veya Bir X-coin Bitcoin karşılığı ile bir Borsa üzerinde ifade edilebilir. ShapeShift gibi siteler kolaylıkla bu tarz dönüşümler için belli komisyonlar ile hizmet vermektedir.

Blockchain (blok zinciri) teknolojisi ise bir ağ teknolojisidir. Üçüncü sorumuzun cevabında kısaca bundan bahsetmiştik. Bu teknoloji çok çeşitli amaçlar için kullanılabilir. Bitcoin kendi Blockchain ağını kullanır ama bunun anlamı Blockchain = Bitcoin demek değildir. Ethereum da kendi özel Blockchain ağ yapısını kullanır. Her ağın ortaya çıkışında belli amaçlar gözetilmiştir. Ağların ortak özellikleri olabileceği çeşitli farkları da vardır.

Blockchain ağ yapısı mutlaka bir kripto para birimine karşılık gelecek diye bir zorunluluk da yoktur. Bu noktada açık kaynak kodlu olarak geliştirilen platformlar da bulunur. Hyperledger bunlardan birine örnek gösterilebilir.